تاریخمندی ابزار هنری و معنویت ابزار در هنر اسلامی

ابزار هنری واسطۀ‌ مؤثر در تحقق معنای اثر هنری است. نوع و شیوۀ تهیۀ این ابزار نیز متأثر از هستی‌شناسی هنرمندان است. در هنرهای اسلامی، ابزار هنری و آداب هنرمندی از ممیزات تأثیرگذار در نتیجۀ کار هنری هستند. چگونگی مواد انتخابی برای ساخت ابزار، همچنین التزام به آداب انجام کار، مقوم روح معنوی در هنر اسلامی است. این مقاله از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و تحلیل تطبیقی نمونه‌هایی از آثار هنری تاریخ جهان و ابزار هنری به‌کاررفته در آنها، در مقایسه با آثاری از هنر اسلامی می‌کوشد تا نشان دهد که هستی‌شناسی هنرمندان جهان، به چه میزان در انتخاب نوع ابزار هنری موثر بوده و هست. نتایج این مقاله نشان می‌دهد که استفاده از ابزار هنری در هر دوره از تاریخ رابطه‌ای مستقیم با تفکر مسلط در آن دوره داشته است. همچنین، در قیاس با ابزار هنری در هنر غیردینی، این ابزار در هنر اسلامی دو ساحت مادی و معنوی دارند که هنرمندان بدان توجه می‌کردند. علاوه بر این، رعایت آداب خاص فعل هنری نیز به‌مثابۀ تضمینی برای تحقق هدف غایی و اظهار عبودیت هنرمندان مسلمان از طریق هنر به درگاه حق بوده است.